Gatunki drewna

Jesion

WYSTĘPOWANIE
Zasięg jesionu jest stosunkowo rozległy. Występuje prawie w całej Europie, na Krymie i Kaukazie, a także w Azji.
WYGLĄD DREWNA

• Typ struktury - pierścieniowonaczyniowa, z pierścieniem dużych naczyń widocznych gołym okiem, rozpoczynających każdy przyrost roczny.
• Biel - o jasnej barwie, biaława z odcieniem żółtawym lub różowawym.
• Twradziel - jest zabarwiona i niezabarwiona, z tego względu jesion wydaje się pozornie szerokobielasty (twardziel granicząca z bielem ma tę barwę, co biel). Starsza twardziel przedrdzeniowa przybiera barwę jasnobrunatną. Drewno jesionowe poddane obróbce termicznej zmienia swoją barwę na czekoladowo- brązową.
• Zapach - drewno przesuszone lub zleżałe nie ma żadnego charakterystycznego zapachu.
• Rysunek - każdy słój roczny rozpoczyna conajmniej jeden lub kilka szeregów naczyń o dużym świetle (tworzące drewno wczesne). Dzięki temu, słoje te są dobrze widoczne na wszystkich przekrojach. Małe naczynia rozmieszczone są równomiernie nie tworząc większych struktur ( są praktycznie niewidoczne). Drobne promienie drzewne widać tylko na przekrojach ściśle promieniowych. Na ogół jest prostowłókniste, brak w nim budowy piętrowej.

PODŁOGA JESIONOWA
Drewno jesionowe posiada doskonałe właściwości sprężyste, które predestynują ten gatunek do wykonywania nawierzchni podłogowych w halach sportowych. Ze względu na naturalnie jasną barwę, elementy z drewna jesionu powiększają optycznie pomieszczenie, dlatego są chętnie stosowane w salonach.
CIEKAWOSTKI
Jesion występuje w wielu mitach i legendach, bądź jako bóg, bądź jego pełnomocnik obdarzony magiczną mocą. Przykładowo Yggdrasil (stary jesion) był świętym drzewem Skandynawów. Jego gałęzie okrywały całą powierzchnię świata, wierzchołek przebywał w niebie, a korzenie w piekle. Na najwyższych gałęziach gnieździł się orzeł, boski ptak, który miał strzec porządku na Ziemi. Łączniczką między nim, a ludźmi była wiewiórka. Spod korzeni tryskały źródła mądrości i przewidywania przyszłości. Według Słowian, jesion posadzony blisko domu zapewniał pomyślność gospodarstwu.

Orzech amerykański

WYSTĘPOWANIE
Ojczyzną orzecha amerykańskiego jest Ameryka Północna. Obejmuje on wschodnią i środkowa część kontynentu od południowej części Ontario po północno- wschodnią Florydę, a na zachodzie, sięga aż po Teksas. Drzewa te związane są głównie z terenami nizinnymi. Do Europy został sprowadzony po raz pierwszy w XVII wieku (ok. 1630 r.)
WYGLĄD DREWNA

• Typ struktury - liściasta, rozpierzchło-naczyniowa; duże, widoczne gołym okiem naczynia.
• Biel - jest kremowo-biały do szarobrunatnego i dość wąski, zwykle wyraźnie odgraniczony od strefy twardzieli.
• Twardziel - ma barwę od jasno-brązowej po czekoladowo-brązową z fioletowym odcieniem, często zawiera ciemniejsze smugi. Intensywność zabarwienia twardzieli jest uzależniona od warunków wzrostu drzewa (na południu jest większa, maleje w kierunku północnej granicy zasięgu).
• Zapach - wysuszone drewno nie wydziela żadnego charakterystycznego zapachu. Rysunek - wzbogacony jest przez duże naczynia, które na przekroju poprzecznym widoczne są w postaci jaśniejszych plamek, z kolei na wzdłużnym jako drobne bruzdki (wgłębienia) nieco ciemniejsze od otaczającej tkanki drzewnej. Drobne promienie drzewne, makroskopowo pojawiają się jedynie na przekroju promieniowym. Słabo zarysowane i nieco sfalowane przyrosty roczne najlepiej widać na przekroju poprzecznym.

PODŁOGA Z DREWNA ORZECHA AMERYKAŃSKIEGO
Drewno to zachwyca estetyką. Jego kolor stał się inspiracją dla bejcy, aby rodzime gatunki mogły również przybrać wyjątkową barwę tego egzotyku. Jest zalecane do pomieszczeń o małej lub średniej intensywności użytkowania.

CIEKAWOSTKI
W Polsce orzech amerykański sadzony jest jako drzewo ozdobne w parkach i ogrodach botanicznych. Jeden z największych i najstarszych okazów rośnie na terenie Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. W porównaniu do orzecha włoskiego ma o wiele twardsze skorupy nasion, jednak nie przekłada się to na właściwości drewna, gatunki te pod względem właściwości są niemal identyczne.

Merbau

WYSTĘPOWANIE
Drzewa merbau występują w klimacie równikowym, wybitnie wilgotnym, przede wszystkim w lasach tropikalnych Oceanii i południowo wschodniej Azji.
WYGLĄD DREWNA

• Typ struktury - rozpierzchło-naczyniowy, duże naczynia rozmieszczone są głównie pojedynczo w zgrupowaniach po 2-3, widoczne gołym okiem.
• Biel - wąski o szerokości od 5 do 10 cm o barwie białawo-żółtej.
• Twardziel - w świeżo przetartym drewnie ma barwę żółtobrązową. Pod wpływem światła i zawartego w powietrzu tlenu drewno twardzieli szybko i intensywnie ciemnieje stając się ciemnobrązowe.
• Zapach - świeżo przetarte drewno ma dość charakterystyczny ziemisty zapach, który szybko znika. Rysunek - słoje roczne są słabo rozróżnialne, lub zupełnie niewidoczne. Naczynia są wyraźnie zaznaczone poprzez otaczający je miękisz skrzydełkowy. Niektóre z naczyń wypełnione są żółtym pyłem, w pozostałych znajduje się brunatna wydzielina. Drobne promienie drzewne są widoczne jedynie na przekroju promieniowym. Brak budowy piętrowej drewna.

PODŁOGA MERBAU
Drewno merbau wykazuje bardzo wysoką twardość. Jego właściwości mechaniczne i kolorystyka sprawiają, że jest szczególnie predestynowane do wyrobu ekskluzywnych podłóg i parkietów w pomieszczeniach reprezentacyjnych, w budynkach użyteczności publicznej i domach prywatnych. Głęboki brązowy kolor drewna rozjaśniony złotymi cętkami, podkreśla dostojność miejsca i doskonale współgra z nowoczesnym wyposażeniem. Jednocześnie ciemna barwa nawierzchni maskuje ewentualne zabrudzenia i zarysowania. Dzięki temu podłoga dłużej zachowuje pełne walory estetyczne, tym bardziej, że drewno merbau ma dobrą stabilność wymiarową i jest twarde, a więc bardzo odporne na ścieranie i wgniecenia.
CIEKAWOSTKI
Dość nietypowym zastosowaniem drewna merbau jest jego częste użycie na rękojeści i łożu broni palnej (głównie myślkiwskiej i sportowej). Jest także stosowany do wyrobu instrumentów muzycznych, w tym współczesnych gitar elektrycznych. Efektownie wyglądają pod błyszczącymi powłokami lakierniczymi drobne złogi substancji niestrukturalnych, przypominając złote inkrustracje.

Jatoba

WYSTĘPOWANIE
Jatoba jest drzewem o małych wymaganiach siedliskowych, preferując tereny piaszczyste, niezalewowe. Rośnie w nizinnych i górskich lasach deszczowych, w okresowo wilgotnych lasach podzwrotnikowych, a także w lasach galeriowych Ameryki Południowej i Środkowej. Zasięg występowania tego gatunku ciągnie się od południowego Meksyku poprzez Panamę, Kolumbię, Wenezuelę, Gujanę po Peru i Brazylię. Można ją znaleźć także na niektórych wyspach Morza Karaibskiego. Występuje do wysokości 900 m n.p.m.
WYGLĄD DREWNA

• Typ struktury - rozpierzchłonaczyniowy, duże naczynia rozmieszczone są głównie pojedynczo lub parami.
• Biel - wąski o szerokości od 6 do 12 cm o barwie szarobrązowej.
• Twardziel - ma zróżnicowaną barwę od żółto-brązowej do czerwono-brązowej w zależności od siedliska wzrostu drzew. Pod wpływem światła słonecznego i tlenu zawartego w powietrzu silnie ciemnieje do barwy ciemnobrązowej, a nawet brązowo-fioletowej, niekiedy z ciemnobrązowymi pasmami o szerokości do 1 cm.
• Zapach - świeże drewno ma lekko zatęchły zapach, który po wyschnięciu zupełnie znika. Rysunek - jatoba ma prosty, lub rzadziej, lekko zawiły układ włókien. Przyrosty roczne są widoczne na wszystkich przekrojach dzięki warstwie miękiszu termalnego, kończącego każdy słój- widocznego w postaci jaśniejszych linii lub wąskich pasm. Drobne promienie drzewne można makroskopowo zobaczyć jedynie na przekroju promieniowym. Naczynia są podkreślone przez otaczający je miękisz skrzydełkowy. W drewnie tym brak budowy piętrowej.

PODŁOGA Z DREWNA JATOBY
Ze względu na korzystne właściwości wytrzymałościowe oraz dekoracyjny rysunek, jatoba wykorzystywana jest w znacznej mierze do produkcji podłóg drewnianych, parkietów i deski litej.
CIEKAWOSTKI
W Ameryce Południowej ceni się nie tylko drewno jatoba, lecz także inne substancje pozyskiwane z tych roślin. Drzewa Hymenaea courbaril Linn zawierają lepką, pomarańczową żywicę, która wyciekając dość szybko się zestala i twardnieje. W tej postaci jako tzw. kopal jest wykopywana z ziemi lub pozyskiwana bezpośrednio z pni starych drzew. Już Majowie i Aztekowie wykorzystywali kopal, jako kadzidło w obrzędach religijnych i rytuałach magicznych, nazywając je „mózgiem niebios”. Okadzanie kopalem miało chronić przed czarną magią, złymi duchami i urokiem. W czasach współczesnych, żywica ta używana jest między innymi do produkcji lakierów.

Doussie

WYSTĘPOWANIE
Drzewa z rodzaju Afzelia rosną na różnych siedliskach i różnych typach zgrupowań roślinnych. Występują do wysokości 1 300 m n.p.m. zarówno w cienistym gąszczu lasów deszczowych, a także na pełnych światła sawannach lub narażonych na silne wiatry lasach nadbrzeżnych. Populacje tych stosunkowo wolno rosnących drzew można spotkać w Gwinei, Liberii, Nigerii, Kamerunie, Kongo, Angoli, Ugandzie, Keni i Mozambiku oraz na Wybrzeżu Kości Słoniowej.
WYGLĄD DREWNA

• Typ struktury - rozpierzchłonaczyniowa, naczynia występują pojedynczo lub w zgrupowaniach po 2-3.
• Biel - wąski (o szerokości 2 do 5 cm) jest wyraźnie jaśniejszy, ma mało interesującą kolorystykę przypominającą zeschłą trawę i jest traktowany jako drewno odpadowe.
• Twardziel - ma ciepły, pomarańczowo-brązowy kolor, który z upływem czasu ciemnieje pod wpływem światła i zawartego w powietrzu tlenu, upodabniając się kolorystycznie do drewna mahoniowego. Proces ciemnienia w pomieszczeniu zamkniętym przebiega około dziewięciu miesięcy.
• Zapach - przy przecieraniu świeże drewno wydziela dość nieprzyjemny, mdły zapach, który dość szybko znika.
• Rysunek - przyrosty roczne w większości przypadków są niewidoczne. W drewnie pochodzącym ze strefy subtropikalnej z zaznaczonymi porami roku można dostrzec na przekroju poprzecznym zarys ciemniejszych linii- obszarów bardziej zwartego (ciemniejszego) drewna z mniejsza ilością naczyń. Na wszystkich przekrojach rysunek drewna wzbogacają duże naczynia (optycznie powiększa je skrzydełkowy miękisz przynaczyniowy), które w twardzieli często wypełnione są białawą lub żółtawo- brązową substancją. W drewnie często występuje niezbyt regularny, pasiasty skręt włókien. PODŁOGA

DOUSSIE
Dzięki znacznej twardości i związanej z tym niskiej ścieralności oraz stabilności wymiarowej, doskonale sprawdza się w tym zastosowaniu, przez wielu uważany jest jako idealny materiał parkieciarski. Atutem tego drewna są walory estetyczne. Bogaty wygląd wzorzystego podłoża z tego drewna podkreśla wytworność pomieszczeń. Używa się go również do wykonywania silnie obciążonych nawierzchni w obiektach sportowych. Dobrym przykładem takiego zastosowania jest olimpijski tor rowerowy w Monachium w Bawarii.
CIEKAWOSTKI
Za najlepsze uznaje się drewno tzw. doussie lingua pozyskiwane z drzew Afzelia Bipindensis Harms, charakteryzujące się obecnością wyraźnie żółtych zabarwień w naczyniach. W drewnie z pozostałych gatunków zabarwienie jest raczej białawe.